Slapen  &  Dromen

Dromen als eerlijke spiegel    103
Iedereen droom vier à vijfmaal per nacht, maar niet iedereen herinnert zich dit. Men zegt dan soms dat men nooit droomt, maar men droomt wel degelijk. Wetenschappers hebben dit voor het eerst in 1953 gemeten met een EEG (Elek­troënce­falo­gram) waarmee men de her­sen­ac­ti­vi­teit meet en later ook in combinatie met een EOG (Elek­troöculo­gram), waar­mee men de oog­be­we­gin­gen re­gi­streerd (Dement blz.36, Teleac blz.20).
Zo kwam men tot de ontdekking dat ieder mens iedere nacht meerdere malen droomt, de zogenaamde REM slaap (Rapid Eye Movement Slaap).   Of we ons onze dromen nu dus herinneren of niet, ieder mens droomt vier á vijfmaal per nacht.

De één heeft genoeg aan vijf uur slaap per nacht, de ander heeft negen uur slaap nodig. Het is nog steeds niet duidelijk waarom we slapen en dromen. Bepaalde spieren en de hersenen zijn gedurende onze slaap namelijk erg actief, dus we slapen lijkt wel niet om uit te rusten.
Wat het nut van slapen zou kunnen zijn werdt onderzocht door mensen te volgen die dagen achter elkaar niet sliepen. Mensen die langere tijd achter elkaar niet sliepen kregen problemen met hun geheugen, waarneming, analythische vaardigheden, motivatie en motoriek.
Het reactievermogen ging omlaag waardoor iemand levensgevaarlijk op de weg zou zijn (Dement blz.218, Mossel blz.23).
Veel auto ongelukken worden veroorzaakt door mensen die met slaapgebrek achter het stuur kruipen. Men is slaperig en beseft niet dat wanneer men vecht om de ogen open te houden in de auto, de vol­gen­de fase in slaap vallen is (Maas blz.24 e.v.).
Mensen die wel mochten slapen maar wakker werden gemaakt zodra ze in de REM slaap gingen, kregen dezelfde verschijnselen als mensen die helemaal niet sliepen, alleen duurde het langer alvorens men deze verschijnselen kreeg.
Slapen en dromen zijn dus erg belangrijk voor onze lichamelijke en geestelijke gezondheid.

Dromen in verschillede culturen

Dromen zijn bedrog zegt men, of laten we daarmee een schat aan zelf­ken­nis onaangeroerd? In het oude Messopotamië, Babylon, Egypte, Griekenland en Rome waren er tempels gewijd aan dromen, men ging daar heen om er te slapen voor een speciale droom die dan geduid werd door de priesters/essen als antwoord op een belangrijke vraag of als genezing (zie Lankester blz.87 en 95, Wikipedia Eng, en Wikipedia NL).
De oude Goden lieten zich ook kennen via dromen.
In de oude stadstaat Mari (tot ± 1695 voor nul) waren droomorakels erg belangrijk. Speciale dromen van zowel de priesters en priesteressen als van leken werden op schrift aan de koning kenbaar gemaakt, die dit meenam in diens besluitvorming (zie Lankester blz.88-90).
Artemidoros van Daldis schreef in de eerste helft van de tweede eeuw na nul een boek over de interpretatie van dromen en onderscheide verschillende type dromen en dat die niet zonder de individuele situatie van dromende persoon goed te kennen goed te interpreteren zouden zijn (zie Lankester blz.101-104).

Voor de Australische Aboriginals is de wereld gecreëerd door de voorouders in de Droming en wordt de wereld heden nog steeds gecreëerd vanuit de Droming. De Aboriginals maken geen onder­scheidt tussen de fysieke wereld en de Droming, alles is ontstaan uit en vormt een deel van de Droming (zie CreativeSpirits.info, Australië.nl en Laansma blz.17-18).  De droom kan een herinnering zijn aan de creatie van de wereld en de tijd van de voorouders (zie AboriginalCulture.com).
Aboriginals geloven dat de geboorte naast de conceptie meer te maken heeft met een geest die vanuit de Droming de baarmoeder van de nieuwe moeder wordt binnengedroomt (Borsboom blz.120-121 en Cowan blz.36-37).
De Droming of Droomtijd is een onlosmakelijk onderdeel van het dagelijkse leven van de Australische Aboriginals. Droom en dagelijks leven zijn manifestaties van elkaar en vormen één onlosmakelijk geheel.

Dromen spelen ook een belangrijke rol bij de Senoi uit Maleisië, men bespreekt daar 's morgens eerst met de familie gezamenlijk de dromen van afgelopen nacht. De Senoi bestaan uit ruim 12.000 mensen verspreid over verschillende dorpen. Bij de dorpsbijeenkomsten worden de dromen van een ieder uitgebreid besproken.
Belangrijke beslissingen worden genomen naar aanleiding van wat men uit een ieders dromen haalt. De Senoi zijn vreedzaam, er zijn geen onderlinge vechtparijen of gevechten tussen de verschillende groepen. Dit komt wellicht mede door de manier waarop de Senoi met hun dromen omgaan. Al van kinds af aan worden ze bepaalde strategieën omtrent hoe met dromen om te gaan geleerd. Bijvoorbeeld in het oerwoud is het slim om voor een tijger te vluchten, in de droomwereld niet; een droombeeld dat je achtervolgd moet je opwachten, een droombeeld dat je aanvalt moet je bevechten. Gevaar wordt tegemoet getreden en overwonnen in de droom. Andere strategieën van de Senoi zijn dat een droom een positief einde moet hebben en dat je zoveel mogelijk moet genieten in de droom. (Garfield blz.85 t/m 95).
En soms kan het goed zijn om wanneer je in een droom je vijand niet kan verslaan, deze vijand jou te laten verslaan... sterven in een droom is vaak een nieuw begin. Wanneer alle delen van de droomwereld delen van onze psyche zijn leiden deze strategieën van de Senoi tot een meer harmonieuze en geïntergreerde geestes­toestand.

De Tibetaan Tenzin Wangyal Rinpoche schrijft dat we wanneer we wakker worden denken dat we het echte leven instappen, maar in zekere zin slapen en dromen we dan nog steeds (Tenzin Wangyal blz.15). Om de wereld om ons heen overdag te begrijpen projecteren we vanuit het ons bekende, vanuit ons verleden over het heden heen om deze zodoende te herkennen en begrijpen (Tenzin Wangyal blz.34). Tenzin Wangyal Rinpoche beschrijft een Tibetaanse methode om tijdens de slaap volledig bij bewustzijn te blijven.
Deze methode om helder te dromen is als het ware een soort van oefening voor het sterven, Tenzin Wangyal Rinpoche schrijft dat de wijze waarop je droomt veel zegt over hoe het je zal vergaan bij je sterven (Tenzin Wangyal blz.17-18).
Dus zowel door meditatie als door middel van dromen kunnen we ons meer bewust worden en de wereld van maya, illusie en projecties doorzien, ons ervan bewust worden en er los van komen.
Deze gedachtengang deed me wat denken aan de film What Dreams May Come met Robin Williams.

Moderne visie's op Dromen

Cora Mossel bekijkt dromen naar de analogie van Hermes Tris­me­gis­tos: zo boven, zo beneden en zo binnen, zo buiten.
Met andere worden, zoals je naar jezelf toe bent, ben je ook naar anderen toe. Dat wat je in jezelf niet accepteert, accepteer je ook niet in een ander. Omdat dit vaak onbewuste processen zijn kan je het ook omkeren: dat wat je van de buitenwereld ziet of ervaart, zegt alles over wie je bent en hoe je met jezelf omgaat (zie Mossel blz.15).
Dromen zijn spiegels van jezelf, het is informatie over jezelf aangedragen door je onderbewuste. Werken met je dromen kan daarom heel confronterend zijn. Degene die droomt weet het beste wat deze droom zou kunnen betekenen. Cora Mossels geeft in haar boek veel voorbeelden van hoe dromen geïnterpreteerd kunnen worden (voorbeeld interpretaties). Daar zien dat droomsymbolen vaak heel individueel zijn waaruit volgt dat het aanschaffen van droom­woor­den­boe­ken zinloos is.

Jes Bertelsen bekijkt dromen vanuit de klassieke dieptepsychologie gecombineert met inzichten vanuit het Hindoeïsme.
Vanuit Yoga kan men bepaalde lichamelijke oefeningen doen die een bepaald chakra stimuleren en dan via een geleide visualisatie duidelijk krijgen hoe het met bepaalde psychologische aspecten gesteld is in relatie tot dat chakra. Jes Bertelsen schrijft dat wanneer lichamelijke blokkades of te gespannen delen gestimuleerd worden dit dromen veroorzaakt die met de desbetreffende gebieden te maken hebben. Dromen staan dus ook in verband met het lichaam, iedere droom kan dus in verband gebracht worden met één of meer gebieden van het lichaam. Bepaalde gebieden van het lichaam kunnen dus ook herinneringen en dromen bevatten, het hele lichaam is betrokken bij ons geheugen en onze emoties; lichaam en geest zijn één (Bertelsen blz.28-29). Door ontspanning en meditatie worden we ons bewuster en zullen onze dromen ook hierin mee veranderen. Jes Bertelsen beschrijft handige technieken en geeft praktische handvaten bij het interpreteren van je dromen.

Onze eigen dromen

We hebben gezien dat dromen een belangrijke betekenis hebben in verschillende culturen. We dachten altijd dat ons dagelijkse leven onze dromen bepaalde, we hebben nu gezien dat onze dromen ook weer veel invloed op ons dagelijkse leven kunnen hebben.
In wezen zijn ons dagelijkse leven en onze dromen beidden onderdelen van dezelfde psychologische patronen die 24 uur per dag doorgaan. We kunnen deze dans van patronen overdag of tijdens onze dromen bijsturen, veranderen.
Aad van Ouwerkerk schrijft dat onze dromen als zelfportretten zijn die ons vertellen over ons heden en ons verleden. Dromen zijn ook heel individueel en persoonlijk, zo uniek en voor iedereen weer op allerlei subtiele manieren verschillend, dat het Aad van Ouwerkerk weinig zinnig lijkt ze met behulp van zogenaamde pasklare symbolensystemen te verklaren. Men kan beter de tijd nemen om de eigen droomsymboliek te leren kennen en dan geleidelijk tot een eigen interpretatie te komen die op je eigen ervaring berust (Ouwerkerk blz.9-10).

Wanneer je je al je dromen wilt leren herinneren om zo deze spiegel waarin je jezelf en je schaduwkanten kan zien, te leren kennen, is enige oefening nodig. Wanneer je je dromen belangrijk vindt en er meteen mee bezig gaat zal je er geleidelijk aan steeds meer gaan herinneren. Om al je dromen te kunnen herinneren kan je je dromen 's morgens wanneer je net wakker bent het beste meteen opschrijven.
Het is ten sterkste aanbevolen om dit meteen als eerste te doen wanneer je net wakker bent, want wanneer je zou wachten totdat je helemaal wakker bent dan ben je het grootste deel van je dromen al weer kwijt.
Na een paar dagen merk je al dat je steeds meer dromen onthoud.
Schrijf al je dromen ongeveer een week op en probeer ze nog niet meteen te interpreteren. Belangrijk bij het opschrijven zijn: de ge­beur­te­nis­sen in de droom en het gevoel dat in de droom bij die ge­beur­te­nis­sen hoort.
Wanneer je dan na een week je dromen terug leest kan je kijken of je deze gevoelsmatige patronen uit je dromen kan koppelen aan gebeurtenissen van die week.
Dit is een goed begin om je dromen te leren interpreteren en je droomsymboliek te leren kennen.

Een volgende stap is helder dromen, je dromen bijsturen.
Daar zal ik ter zijner tijd een nieuw artikeltje over schrijven.

Martin Roek