Huna

Een bedachte pseudo Hawaïaanse traditie
   130
Tijdens m'n onderzoek naar de achtergronden van hoʻoponopono las ik in het boek Hoʻopono van de Hawaïaanse schrijfster Pali Jae Lee een hoofdstuk over huna, waarin de schrijfster zegt dat dit geen Hawaïaanse traditie is  (Lee Blz.89-93).
Ik keek toen even snel wat wikipedia over huna te zeggen had, en wikipedia bleek Pali Jae Lee te noemen en te bevestigen.
Dit motiveerde om me verder te verdiepen in huna en in Max Freedom Long, die als eerste over huna schreef.
Huna is het Hawaïaanse woord voor graan- of zandkorel; voor iets kleins en onbeduidends. Geschreven als Hūnā krijg je een andere uitspraak en betekend het 'iets verbergen'. Heeft Max Freedom Long een strand gecreëerd uit een zandkorel?  (zie Lee Blz.92)

Max Freedom Long

In het eerste hoofdstuk van zijn boek The Secret Science Behind Miracles beschrijft Max Freedom Long dat hij in 1917 in Hawaï arriveerde, hij had een baan als leraar op een schooltje waar hij samenwerkte met twee Hawaïaanse leraren. Max had wat opge­van­gen over Kahuna's doch toen hij daar vragen over stelde kreeg hij maar geen antwoorden. Max schrijft dat hij er achter kwam dat sinds het Christendom op Hawaï arriveerde alle activiteiten van Kahuna's verboden waren. Hierop beschijft Max dat hij informatie over de Kahuna's vindt in de bibliotheek van Honolulu, waarin missionarissen over de demonische praktijken van de Kahuna's schrijven.
Echter na drie jaar was Max nog niet veel wijzer geworden, niemand wou zijn vragen over Kahuna's beantwoorden. Toen Max vier jaar in Hawaï was verhuisde hij naar Honolulu en bezocht op een gegeven moment het Bishop Museum, opgericht door het Koninklijk huis van Hawaï om o.a. een school voor Hawaïaanse kinderen te ondersteunen. Hier hoopte Max meer te weten te komen over de Kahuna's. Max beschrijft een ont­moe­ting met de 82 jarige Dr. Brigham, die de vragen van Max niet beanwoorde maar alleen tegenvragen stelde.
Doch uiteindelijk zou Dr. Brigham dat wat Max tot dusver geleerd had over de Kahuna's in strikt vertrouwen bevestigen, Dr.Brigham wou zijn wetenschappelijke reputatie namelijk niet verpesten  (Long 1948  Blz.11).
De Kahuna's zouden met magie mensen kunnen doden of genezen en over gloeiende lava kunnen lopen. Vier jaar na hun ontmoeting overleed Dr. Brigham in januari 1926, en Max was nog niet veel wijzer geworden omtrent de Kahuna's. In 1931 verliet Max Hawaï, zonder enige vorderingen te hebben gemaakt in zijn studie van Kahuna's  (Long 1948  Blz.16).
Pas veel later op basis van verdere literatuur studie dacht Max eindelijk te kunnen doordringen in de geheimen van de Kahuna's.  (Bronnen: Long 1936  Blz.11-19,  Long 1948  Blz.1-16  en  Wikipedia)

Dr. William Tufts Brigham

Max Freedom Long beschrijft hoe hij met Dr.Brigham hun studie van de Kahuna's besprak. Voor Max Freedom Long bezaten de Kahuna's een geheime kennis omtrent magie die de westerse mens verloren had. In vergelijking met de Kahuna's was de westerse mens een kind dat net het vuur ontdekte terwijl de Kahuna's de meesters waren die met blote voeten over vuur liepen  (zie Long 1936  Blz.16). Dr. Brigham zag dit echter heel anders, volgens Dr. Brigham waren Hawaïaanen "een lui en inferieur ras"  (zie Wikipedia).  Dr. Brigham hield werkelijk alles bij op papier; z'n boodschappen, wie hij waar en op welke dag ontmoet had, doch maakt in deze nauwgezette agenda geen melding van een ontmoeting met Max Freedom Long en ook niet over Kahuna's en het lopen over lava. Het lijkt dus onwaarschijnlijk dat Max Freedom Long en Dr. Brigham elkaar ontmoet hebben, of indien ze elkaar wel ontmoet hebben dit tot een constructief gesprek zou hebben kunnen leiden.
 (Bronnen: Lee Blz.92,  Long 1936  Blz.16,  Long 1948  Blz.12-16  en  Wikipedia)

Hawaïaanse Tradities verboden

In de boeken van Max Freedom Long las ik dat met de komst van het Christendom Hawaïaanse Tradities verboden waren. Men mocht de eigen religie en spirituele praktijken niet beoefenen en ook de eigen taal niet spreken. In de tijd dat Max Freedom Long op Hawaï verbleef van 1917 t/m 1931 was dit zeker nog het geval. Het was vanaf 1896 t/m 1987 (!) verboden om de Hawaïaanse taal te spreken in publieke scholen. Vanaf 1949 begon men echter vanuit de samenleving de Hawaïaanse taal weer te leren aan kinderen, doch de Hawaïaanse taal wordt nog steeds als een bedreigde taal gezien.
De Hawaïaanse cultuur werd als primitief, achterlijk, irrationeel en zwak gezien in tegenstelling tot de westerse cultuur die beschaafd, verlicht en geraffineerd zou zijn. Doordat Hawaïaanse Tradities verboden waren en men niet wist wie men kon ver­trou­wen, hield men deze voor zichzelf. Bovenstaande maakt het begrijpelijk waarom Max Freedom Long geen antwoorden op vragen kreeg over Kahuna's en zelfs geen Kahuna te spreken kreeg. In deze onderdrukkende koloniale sfeer liep men immers het risico verraden en gestraft te worden.
 (Bronnen: Berney Blz.16,  Hall Blz.404-407, 410-411,  Lee Blz.90,  Paglinawan Blz.27-40,  Pukui Vol.1  Blz.69,  Britannica.com,  YouTube Docu,   en  Wikipedia & Wikipedia)

Het ontstaan van Huna

Max Freedom Long beschrijft in zijn boek The Secret Science Behind Miracles vanaf bladzijde 16 hoe het Hawaïaanse woorden­boek van Andrews uit 1865 hem uiteindelijk wel de inzichten gaf waarnaar hij zocht. In een droom werdt hem duidelijk dat hij naar de taal die de Kahuna's spraken moest luisteren naar mogelijke verwijzingen naar het geheim achter hun praktijken. Omdat Max de Hawaïanse taal niet sprak boodt het woorden­boek uitkomst. Niet gehinderd door enige kennis van de Hawaïaanse taal begon Max zijn ervaringen in Hawaï te duiden met behulp van een woordenboek. Daar kwam hij tegen dat de Unihipili en de Uhane beidde de spirits van overledenen zijn, waarvan bij de Uhane stond dat ze konden spreken.
Dus dan stonden de Unihipili voor het 'onderbewuste' en de Uhane voor het 'bewuste', aldus Max.
Het Hawaïaanse woord Aumakua zou dan het 'hogere zelf' aanduiden. Wel in de twee Hawaïanse woordenboeken die ik heb van Kahikāhealani Wright en van Pukui & Elbert, evenals in de mij bekende online Hawaïaanse woordenboeken  (dat zijn deze: Hawaii.edu,  Manomano.io  en  Wehewehe.org)  staat Unihipili niet voor het 'onder­bewuste' of het 'innerlijk kind' maar staat het voor 'de geest van een recent overledene'. Bij het woord Uhane lees ik in deze bronnen dat het staat voor 'ziel, geest'. De woorden 'ziel', 'geest', 'mens' impliceren natuurlijk bewustzijn doch duiden dit niet specifiek aan, dat Uhane staat voor bewustzijn is dan ook te ver doorgedacht. Het Hawaïaanse woord voor bewustzijn is dan ook 'ike ho'omaopopo.
Max Freedom Long zag in het Hawaïaanse woord Aumakua het 'hogere zelf', doch Aumākua staat volgens de Hawaïaanse woordenboeken die ik geraadpleegd heb voor de voorouders / vooroudergoden. Zo heeft men altijd meerdere Aumākua. Mākua betekend ouders en Au betekend o.a. tijd, dus de ouders uit het verleden; voorouders. De duiding 'hoger zelf' ontbreekt in deze naslagwerken.
Het 'hoger zelf' wordt ook wel 'het geweten' genoemd, dat in de Hawaïaanse taal aangeduid wordt met lunawaemana'o en luna'ikehala.
De Uhane kan je lichaam tijdens de slaap verlaten. Wanneer men ziek is kan een Kahuna po'i 'uhane; een Kahuna geestenvanger, de dwalende geest in het lichaam terugdwingen. Unihipili stond oorspronkelijk voor de geest van een overledene die zich manifesteerd in een bot of in botten van de overledene, ongeveer zoals Katholieken hun relikwieën van heiligen zien. De Unihipili zijn de recent overledenen, de afstand tot de achterblijvenden en het leven is nog niet groot genoeg om tot de voorouderspirits te behoren; de Aumākua.
Het 'lagere zelf' (Unihipili), 'midden of bewuste zelf' (Uhane) en 'hogere zelf' (Aumakua) zijn belangrijke principes in de 'Huna filosofie' van Max Freedom Long.
Doch Max Freedom Long sprak de Hawaïaanse taal niet en was geen taalkundige en het bleek dat Max nog tijdens zijn leven erop gewezen was dat hij deze Hawaïaanse woorden verkeerd duidde en gebruikte, doch Max zou geweigerd hebben dit te corrigeren  (Bronnen: Lee Blz.91  en  Wikipedia).
Men kan de overledenen en de voor­ouder­spirits psychologiseren naar innerlijke archetypische beelden, doch dat is niet de oor­spron­ke­lijke Hawaïaanse betekenis, maar een moderne psychologische interpretatie die niet gefundeert is in de oude Hawaïaanse traditie.
Serge King heeft dit later wel aangepast en gebruikt de Hawaïaanse woorden Kane (hoger zelf), Lono (midden zelf) en Ku (lager zelf). Het moet immers wel Hawaïaans blijven klinken. Doch welke Hawaïaanse woorden je ook (verkeerd) gebruikt; het concept van deze drie zelven is onbekend in de oude Hawaïaanse tradities.
In de koloniale tijden nam een deel van de Hawaïaanse bevolking de gewoonten en religie van de kolonisten over en raakte de Hawaïaanse tradities langzaam in de vergetelheid. Anderen bleven deze tradities in ere houden doch hielden deze verborgen voor de buitenwereld.
Dat wat de Hawaïanen niet met anderen deelden maar in de familie hielden werd 'ohana mo'olelo genoemd; familie tradities. In de tijd van Max Freedom Long was ben bang verraden te worden wanneer men over de eigen Hawaïaanse tradities zou spreken, zeker met mensen die behoorden tot het kolo­nia­li­seren­de volk. Wanneer Hawaïanen een persoon verborgen hield voor de buitenwereld werd dat hunāhunā genoemd, geschreven met een streepje boven beidde 'a's'. Het woord hūnā geschreven met een streeptje boven de 'u' en de 'a' betekend 'iets verbergen' en Max Freedom Long meende dus dat de Hawaïaanse spirituele traditie een verborgen leer was die hij daarom aanduide met huna.
 (Bronnen: Berney Blz.14-15, 227-229,  Hall Blz.411-412,  Lee Blz.91-92,  Long 1936  Blz.,  Long 1948  Blz.16-24, 61-62,  Nau Blz.36-59,  Paglinawan Blz.10-11, 13,  Pukui Vol.1  Blz.40, 108, 143, 161, 193-196,  Pukui Vol.2  Blz.2, 55, 123, 151, 172, 241, 294)

De Hawaïanen hebben hun tradities zelf nooit aan­ge­duid als huna, huna komt niet voor als aanduiding voor een Hawaïaanse traditie in deze studie's van de Hawaïaanse tradities:

In bovengenoemde studies wordt deze 'huna-traditie' ofwel compleet genegeerd en indien deze wel benoemd wordt dan is dat negatief in de zin dat het als een niet-Hawaïaanse traditie benoemd wordt. De Huna-filosofie rond de drie zelven is geen Hawaïaans concept en komt op geen enkele wijze voor in bovengenoemde boeken. Er bestaat dus niet zoiets als een "Hawaïaanse huna traditie" volgens bovengenoemde studies.

Kahuna

Max Freedom Long noemt regelmatig de Kahuna's als dragers van de geheime magische kennis, doch de titel Kahuna heeft een veel bredere betekenis. Een kahu is iemand die een meester is in diens vakgebied, het meervoud van kahu is kahuna. Tegenwoordig gebruikt men de begrippen kahu en kahuna door elkaar  (zie Lee Blz.51).
Je had verschillende kahuna: navigators, vogelvangers, botzetters, vroedvrouwen, profeten, kanomakers, visnetmakers, kruidenkenners, etc..
Zo is een kahuna po'i'uhane iemand die geesten 'vangt', een kahuna lapa'au een arts; kahuna Lā'au Lapa'au een kruidengeneeskundige; een kahuna pule een priester; een kahuna kālai laau een timmerman; een kahuna kala een zilversmid; een kahuna kālai een graveur  (Bronnen: Lee Blz.51-52,  Paglinawan Blz.13,  Pukui Vol.1  Blz.112-113, 178-179,  Hawaii.edu - kahu / kahuna,  Manomano.io  en  Wikipedia).
Ulrich Duprée komt met een geheel andere verklaring voor het woord kahuna; dat samengesteld zou zijn uit Hu: kennis en na: wijsheid; kahuna's zouden huna deskundigen zijn  (zie Duprée Blz.13). Leuk bedacht maar daar klopt dus niets van.
Ten eerste betekend hu niet kennis maar zwellen, overstromen  (zie Hawaii.edu en Manomano.io),  en na staat hier voor een meervoud  (zie Hawaii.edu en Manomano.io).
Kahuna is dus samengesteld uit kahu en na, niet uit ka en huna. Kahuna zijn deskundigen in een bepaald vakgebied. Dat wil dus niet zeggen dat een kahuna kālai laau (meester-timmerman) ook meteen een deskundige magiër is. Deskundigheid op één gebied impliceert niet automatisch deskundigheid op een ander gebied.
Wanneer men het woord Kahuna zonder verdere aanduiding erachter tegenkomt dan betreft het meestal een priester of iemand die gespecialiseerd is in offergave's.
 (zie: Handy & Pukui Blz.177, 132-134, 146-153,  Harden Blz.10, 55-57,  Lee Blz.51-57,  Paglinawan Blz.6, 10-11, 37,  Pukui Vol.2  Blz.145-146  en  Wikipedia)

Huna niet Hawaïaans

Het Huna gedachtengoed zoals Max Freedom Long en andere auteurs na hem die hebben verwoord vertoond geen overeenkomsten met de oorspronkelijke Hawaïaanse tradities. Max Freedom Long heeft zijn eigen gedachten en filosofie geprojecteerd op en verwoord met Hawaïaanse woorden en begrippen, zonder kennis van de Hawaïaanse taal en tradities. De Hawaïaanse begrippen en tradities zijn vervormt en aangepast om te kunnen worden misbruikt in een eigen filosofie die men als traditioneel Hawaïaans tracht te presenteren. Hawaïanen met kennis van hun eigen cultuur kunnen zichzelf totaal niet herkennen in het Hunagedachtengoed zoals verwoord door Max Freedom Long. Door het als een 'oude Hawaïaanse traditie' te presenteren maakt men zich schuldig aan culturele toe-eigening, cultureel kolonialisme!
Hiermee beschadigt men de werkelijke Hawaïaanse tradities, die door alle aandacht voor de Huna-traditie op de achtergrond raken danwel dat men deze pseudo-Hawaïaanse Huna traditie als Hawaïaans ziet. Deze niet-Hawaïaanse Huna traditie is big business, men verdient lekker met workshops en cursussen omdat mensen denken dat dit Hawaïaans is. Doch dat is het niet, het is slechts een marketing-truuk om geld te verdienen over de rug van de echte Hawaïaanse tradities! Mensen die Huna als een Hawaïaanse traditie aanbieden zijn naar mijn gevoel mensen die nog steeds de oorspronkelijke Hawaïanen misbruiken en kolonialiseren voor hun eigen persoonlijke gewin. Sic!
Oplossing: noem het een Californisch-Huna gedachtengoed of New Age Huna, en laat alle Hawaïaanse verwijzingen weg!
 (Bronnen: Hall Blz.411-412,  Lee Blz.89-93,  Facebook.com/AboutHuna  en  Wikipedia)

Martin Roek      


Little Grandmother

Geschreven door Martin Roek - Update op 29 Febr. 2024

Kiesha Crowther zou op haar 30ste door inheemse Amerikanen van de Sioux en/of Salish ingewijd zijn tot sjamaan van deze volken danwel alleen van de stam der vele kleuren. Van deze oudsten zou ze de naam "Little Grandmother" gekregen hebben. Sindsdien reist Kiesha de wereld rond en geeft lezingen en workshops voor flinke prijzen. De Sioux en de Salish kwamen echter in opstand tegen deze praktijken en bleken haar helemaal niet te kennen...