De Benandanti
Hekserij en Vruchtbaarheidsriten in de 16e & 17e Eeuw
Carlo Ginzburg
Uitgeverij Bert Bakker, 1986
In Benandanti reconstrueert Carlo Ginzburg de geschiedenis van de mannen en vrouwen die tussen 1500 en 1650
in Noord Italië de dragers waren van een vruchtbaarheidscultus. Het waren mensen die met de helm geboren
waren en op grond hiervan door zichzelf en door de buitenwereld beschouwd werden als professionele anti-heksen.
Vier keer per jaar voerden ze in een soort trance rituele gevechten met heksen en heksenmeesters om hun dorpen
en de oogst te beschermen tegen het kwaad. Hun optreden blijft niet onopgemerkt en de inquisitie gaat zich met
het fenomeen ´Benandanti´ bemoeien.
De inquisiteurs luisteren met oprechte verbazing naar de buitengewone verhalen van de Benandanti en
proberen hen in te passen in de bestaande ideeën over heksen en de heksensabbat. Opmerkelijk hierbij is
echter dat de Benandanti onder druk van de inquisitie in een langzame metamorfose de karakteristieken
van hun gehate tegenpolen aan gaan nemen.
Carlo Ginzburg maakte gebruik van de uitzonderlijke complete archieven van de inquisitie in Friuli en laat duidelijk
zien hoe de inquisiteurs het beeld-van-de-gewone-man-over-hekserij beïnvloeden, dat zich zelfs verspreidde
over heel Europa en de Nieuwe Wereld. De fragmentarische en verwarde getuigenverslagen van boeren geven een
levendig beeld van de heersende ideeën en angsten met betrekking tot bovennatuurlijke en van de gedachtenwereld
van de boerenbevolking in Noord-Italië in de 16de en 17de eeuw.
Eerder verscheen van Carlo Ginzburg De Kaas en de Wormen, over een molenaar in het zestiende-eeuwse Italië die
verdacht wordt van ketterij. De pers schreef hierover:
´Wat Ginzburg gedaan heeft - en dat maakt het boek zo boeiend - is het uit elkaar halen van een ingewikkeld
breiwerk dat opgebouwd is uit draden van volkscultuur en geïnstitutionaliseerde cultuur.´
Willem Otterspeer - Vrij Nederland
Carlo Ginzburg, geboren te Turijn in 1939, is hoogleraar Nieuwe Geschiedenis aan de universiteit van Bologna.
(Bovenstaande tekst komt van de achterkant van het boek)
Over Carlo Ginzburg verscheen
een artikeltje in de krant:
Trouw / Carlo Ginzburg